Οταν καποιος διαβαζει τις παρενέργειες ενός φαρμάκου επηρεαζεται ακόμη και αν το φάρμακο είναι μια αδρανής ουσία. Το ιδιο κι αν κάποιος ξερει ότι έχει καρκινο που του αφήνει μικρό περιθώριο ζωής, λιωνει κυριολεκτικα ακόμα και αν έχει γίνει λάθος διάγνωση.
Κατά το Νocebo, ενεργοποιείται ένας νευροδιαβιβαστής η χολοκυστεΐνη, η οποία προάγει την αίσθηση του πόνου και γενικότερα της δυσφορίας.
Μ αυτό το μηχανισμό εξηγούνται και τα δυσάρεστα συμπτώματα που μπορεί να νιώθει κάποιος που είναι υγιής, ενώ πιστεύει ακράδαντα ότι είναι άρρωστος.
Το φαινόμενο Νocebo, είναι το αντίθετο του Placebo, και εμφανίζεται όταν κάποιος επιδεινώνει από μόνος του την κατάσταση της υγείας του, μέσω αρνητικής αυθυποβολής.
Πλήθος κλινικών μελετών και πειραμάτων έχουν αποδείξει κλινικά το φαινόμενο αυτό, όπως και το αντίθετό του.
Ενα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων οπως ναυτία, πόνοι στο στομάχι, φαγούρα, πρήξιμο, κατάθλιψη, διάρροια ή συχνοουρία προβλήματα ύπνου, απώλεια της όρεξης ψυχικές διαταραχές καρδιακή αρρυθμία, αυτοάνοσες ασθένειες, καρκίνος κ.α.
Οι πεποιθήσεις και προσδοκίες μπορεί να επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό την έκβαση της νόσου, την εμπειρία του πόνου, ακόμη και την επιτυχία μιας χειρουργικής επέμβασης.
Λατινικά nocebo σημαίνει θα βλάψω.
Το φαινόμενο αυτό εμφανιζεται, όταν φοβόμαστε πως θα αντιμετωπίσουμε μία ασθένεια και τη θεραπεία της. Παράδειγμα, οι καρκινοπαθείς παρουσιαζουν ναυτία με το που μπαίνουν στο χώρο της χημειοθεραπείας .
Τα φαινόμενα Placebo και Nocebo είναι ακριβώς αντίθετα.
Απ’ τη μια έχουμε την πίστη ότι θα μας ωφελήσει μια κατάσταση, ή ένα φάρμακο και από την άλλη ότι θα μας βλάψει ένα φάρμακο και γενικότερα μια ενέργεια, μια κίνηση, μια επαφή, οτιδήποτε.
Για τη δημιουργια του φαινομένου nocebo, ρόλο παίζει το άγχος που προκαλεί ο φόβος που αυτό μεταφράζεται σε αποδυνάμωση του ανοσου συστήματος, αύξηση του οξειδωτικού στρες, αύξηση του καρδιακού παλμού, παραγωγή κορτιζόνης, ντοπαμίνης, αδρεναλίνης παραγωγή ελευθέρων ριζών, συστολη των αιμοφόρων αγγείων, καταστροφή των τοιχωμάτων των αρτηριών και ενεργοποίηση νευροδιαβιβαστών του στρες.
Εντυπωσιακο αλλα και πλεον χαρακτηριστικο υπηρξε το παραδειγμα ενος Αμερικανου του Σαμ Σόεμαν,στις αρχές της δεκαετίας του ’70, ο οποιος οταν πληροφορήθηκε ότι είχε καρκίνο στο ήπαρ κι ότι δεν υπήρχε θεραπεία γι’ αυτόν, ακουγοντας τους γιατρους να τον διαβεβαίωνουν ότι θα πέθαινε σε τρεις μήνες, το πιστεψε βαθια και πεθανε ακριβώς στους τρεις μήνες.
Η νεκροψία όμως έδειξε πως η διάγνωση ήταν λάθος.
Είχε πραγματικά όγκο στο ήπαρ, όμως ήταν καλοήθης και δεν είχε κάνει μετάσταση. Αιτία τού θανάτου του δεν βρέθηκε ποτέ και τεκμηριωμένα δεν ήταν ο καρκίνος.
Τελικα, οι γιατροί του με την συμβολή ψυχολόγων συμπέραναν, ότι πέθανε,επειδή τον έπεισαν, ότι η ασθένειά του ήταν θανατηφόρα.
Ουσιαστικά ενεργοποίησαν την αρνητική αυθυποβολή μέσα στον οργανισμό του, το φαινόμενο nocebo.
Οι έρευνες σχετικά με το nocebo effect είναι περιορισμένες για ηθικούς λόγους, καθώς δεν είναι αποδεκτό η έρευνα και η ιατρική να προσπαθούν να υποβάλλουν τους ασθενείς σε διαδικασίες που μπορεί να τους βλάψουν.
Το 60% των ασθενών που πρόκειται να κάνουν χημειο θεραπεία αρχίζει να νιώθει μετρήσιμα άσχημα πολύ πριν ξεκινήσει τη θεραπεία.
Περισσότεροι από τα 2/3 ενός δείγματος 34 φοιτητών εμφάνισαν πονοκεφάλους όταν τους είπαν ότι ηλεκτρικό ρεύμα που πραγματικα δεν υπήρχε περνούσε πάνω από τα κεφάλια τους και θα μπορούσε να προκαλέσει πονοκέφαλο.
Ιάπωνες ερευνητές έκαναν τεστ σε 57 μαθητές προκειμένου να εξακριβώσουν την ευαισθησία τους στα αλλεργιογόνα.
Τα παιδιά συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια σχετικά με τις αλλεργίες τους σε φυτά, συμπεριλαμβανομένου και ενός τοξικού αλλεργιογόνου δέντρου που είναι αυτοφυές στην Ιαπωνία lacquer tree.
Στα αγόρια που ανέφεραν ότι είχαν αλλεργία στο εν λόγω φυτό, τους έκλεισαν τα μάτια και τους έτριψαν στο ένα μπράτσο φύλλα από το τοξικό δέντρο, αλλά τους είπαν ότι ήταν φύλλα καστανιάς. Έπειτα, τους έτριψαν στο άλλο χέρι φύλλα καστανιάς, αλλά τους είπαν ότι ήταν φύλλα του τοξικού δέντρου.
Μετά από ελάχιστα λεπτά, το χέρι που τα αγόρια πίστευαν ότι είχε εκτεθεί στο τοξικό δέντρο άρχισε να παρουσιάζει αλλεργικές αντιδράσεις, ενώ αντίθετα το χέρι που είχε εκτεθεί στο πραγματικό αλλεργιογόνο δεν παρουσίασε αντιδράσεις στην πλειονότητα των περιπτώσεων.
Στη μεγάλη Καρδιολογική Έρευνα Framingham, γυναίκες που πίστευαν ότι θα πάθουν καρδιολογικά προβλήματα αποδείχτηκε ότι είχαν 4 φορές περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν εξαιτίας της καρδιάς τους από ό,τι γυναίκες που είχαν ανάλογους παράγοντες κινδύνου και δεν πίστευαν ότι θα πεθάνουν.
Ασθενείς με άσθμα ανέπνευσαν από ένα σωλήνα μέσα στον οποίο τούς είπαν ότι υπήρχε ένα αλλεργιογόνο. Περίπου οι μισοί από αυτούς εμφάνισαν αναπνευστικά προβλήματα. Στη συνέχεια, οι θεράποντες γιατροί τούς χορήγησαν μια ουσία, διαβεβαιώνοντάς τους ότι ήταν ένα βρογχο διασταλτικό φάρμακο, και εκείνοι ένιωσαν αμέσως καλύτερα.
Στην πραγματικότητα, τόσο το αλλεργιογόνο όσο και το βρογχοδιασταλτικό δεν ήταν παρα φυσιολογικός ορός.
Πριν από 15 χρόνια, ερευνητές σε 3 ιατρικά κέντρα έδωσαν σε ασθενείς με καρδιολογικά προβλήματα ασπιρίνη και επιπλέον ένα άλλο φάρμακο που αραιώνει το αίμα.
Στα 2 ιατρικά κέντρα, οι γιατροί προειδοποίησαν τους ασθενείς για τις πιθανές γαστρεντερικές επιπλοκές της ασπιρίνης.
Στο τρίτο δεν είπαν τίποτα σχετικό στους συμμετέχοντες. Τελικά διεπιστωσαν ότι όσοι είχαν λάβει τη σχετική προειδοποίηση ήταν 3 φορές πιο επιρρεπεις να εμφανίσουν δυσάρεστα γαστρεντερικά συμπτώματα, ως παρενέργεια του φαρμάκου
Απ τα παραπανω βγαινει ευκολα το συμπερασμα, πως οταν μαθουμε να παιρνουμε με ευχαριστηση την μερα μας καθε πρωϊ, θα δουμε τεραστια διαφορα στη ζωη μας.
Ο γιατρος πρεπει να είναι προσεκτικος τόσο σε όσα λέει για την έκβαση της ασθένειας, την αποτελεσματικότητα της θεραπείας τις παρενέργειες όσο και στις αποφάσεις που παίρνει , για το αν θα πρέπει να διακοπεί μια θεραπεία λόγω παρενεργειών, αν θα πρέπει μιλησει για όριο ζωής σε έναν ασθενή που πάσχει από μια δυνητικά θανατηφόρο ασθένεια κ.α.
Το δραματικότερο φαινόμενο nocebo ωστόσο έχει παρατηρηθεί στους καρκινοπαθείς. Ενα μεγάλο ποσοστό καρκινοπαθών επιδεινώνονται νοσούν και τελικά πεθαίνουν από την δύναμη, που ασκεί το αρνητικό αυτό φαινόμενο επάνω τους.
Και μόνο η διάγνωση που κάνει ένας ογκολόγος σε έναν ασθενή, μπορεί να τον επηρεάσει σε τέτοιο βαθμό ψυχο σωματικά, που είναι πιθανόν να τον κάνει να νοσήσει και να καταλήξει, πολύ πριν τον σκοτώσει ο καρκίνος ή ακόμα και αν η διάγνωση αποδεχθεί τελικά λάθος.
Μια εκτεταμενη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Τhe New England Journal of Medicine, πριν από 4 χρόνια σε μια ομάδα Σουηδών που περιλάμβανε 500.000 ατόμα, έδειξε οτί οι οσοι έλαβαν θετική διάγνωση του καρκίνου είχαν 32,9 φορές 3.000 % αυξημένη πιθανότητα θανάτου από καρδιακά επεισόδια , και 26,3 φορές2.700% ηυξημένη πιθανότητα να εκδηλώσουν νέο καρκίνο σε σχέση με αυτούς που δεν το είχαν μάθει.
Πολλοί , όταν τους λένε οι γιατροί ότι έχουν 6, 9 ή 12 μήνες ζωής, οι βιοχημικές αλλαγές που προκαλούν τα αρνητικά συναισθήματα, και η έλλειψη ελπίδας, οδηγεί αρκετούς από αυτούς σε πρόωρο θάνατο, με τις αυτοψίες να δείχνουν πως η αιτία δεν ήταν ο καρκίνος.
Το (1973) στο Νοσοκομείο Μilton του Sydney καταγράφηκαν 1000 περιπτώσεις με μελάνωμα, στις οποίες οι γιατροί είχαν προειδοποιήσει τους ασθενεις για την κακή πρόγνωση της ασθένειας και την σύντομη θανατηφόρα κατάληξη της.
Οι 634 από αυτούς κατέληξαν πολύ νωρίτερα από ότι η πάθηση θα τους είχε ακοτώσει.
Εχει αποδειχτεί πως η υλοποίηση του επικείμενου θανάτου είναι ένα πλήγμα τόσο τρομερό για τους περισσότερους ανθρώπους που πολλές φορές είναι σε θέση να τους σκοτώσει γρηγορότερα, από ότι θα τους είχε σκοτώσει η ασθένεια.
Επίσης, υπάρχουν αποδείξεις, ότι το φαινόμενο nocebo μπορεί να προκαλέσει υποτροπή του καρκινου, νέο καρκίνο ή μετάσταση του .
Το πλέον σίγουρο είναι, ότι οι δυνάμεις, που εμπλέκονται στο φαινόμενο nocebo, είναι πολύ ισχυρές και μέχρι σήμερα, οι μηχανισμοί αυτοί εξακολουθούν σε μεγάλο βαθμό, να παραμένουν άγνωστοι απ΄την συμβατική Ιατρική. Τελικα..
Δεν είναι το φορτίο που σε συνθλίβει. Είναι ο τρόπος που το κουβαλάς
Η αυθυποβολή -οπως λεμε η επίδραση της πίστης σε μια ιδέα- θα μπορούσε να μας σώσει τη ζωή, αλλά σίγουρα μπορεί και να επιδεινώσει την κατάσταση της υγείας μας, οπως και την ποιότητα της ζωής μας .
Ως φαινεται , θα πρεπει να αρχισουμε να πιστευουμε σε κατι για να μπορεσουμε να ζησουμε.
Να συνειδητοποιήσουμε το μέγεθος και την σοβαρότητα της επίδρασης της πιστης στη ζωή μας.
Η βιωματική λοιπόν συναίσθηση της δύναμης και της επίδρασης που ασκεί η πίστη μας σε ιδέες, σε πεποιθήσεις και σχέσεις, είναι το βασικό βήμα που θα μας βοηθήσει να κάνουμε πέρα τις ψευδαισθή σεις και να κατευθύνουμε τη βούληση, την πίστη και την ψυχική μας ενέργεια σε ό,τι μας βοηθά να νιώθουμε υγιείς, χαρούμενοι και τελικά πιο συμβατοί με αυτό που θέλουμε να γίνουμε.
Ας μην ξεχναμε πως ο Χριστος, μας ειπε πριν 2000 χρονια :
Αν μπορεις να πιστεψεις, ο λ α ειναι δυνατα σ αυτον που πιστευει.
Χαιρετε..
Πηγη: Ιωάννης Κάργας.
Βιβλιογραφία- παραπομπές- έρευνες:
Νocebo Effect:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27145562Το φαινόμενο nocebo η σημασία του για την κλινική πρακτική: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3167012/Οι επιδράσεις του φαινόμενου nocebo είναι ικάνες, να κάνουν τους ανθρώπους να αισθανθούν πόνο: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5754642/Η επίδραση nocebo των φαρμάκων: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27069627Nocebo φαινόμενα στην Ιατρική: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3401955/Η ελαχιστοποίηση του φαινόμενου nocebo: Ρεαλιστική προσέγγιση: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5655643/Placebo και nocebo αποτέλεσμα: μια μίνι-ανασκόπηση: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24909245Συγκριτικό «εφέ nocebo» σε ηλικιωμένους ασθενείς με καρκίνο. Παρατηρήσεις από μελέτη κοόρτης σε 446 ασθενεις: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28700816.
Kosmaser's Weblog 